Elektrolyten onbalans bloedtest, vervangingen, symptomen & behandeling

Wat zijn elektrolyten?

Elektrolyten zijn de kleinste chemicaliën die belangrijk zijn voor de cellen in het lichaam om te functioneren en het lichaam te laten werken. Elektrolyten zoals natrium, kalium en anderen zijn van cruciaal belang om cellen energie te laten genereren, de stabiliteit van hun wanden te handhaven en in het algemeen te functioneren. Ze genereren elektriciteit, trekken spieren aan, verplaatsen water en vloeistoffen in het lichaam en nemen deel aan talloze andere activiteiten.

De concentratie elektrolyten in het lichaam wordt geregeld door een verscheidenheid aan hormonen, waarvan de meeste worden vervaardigd in de nier en de bijnieren. Sensoren in gespecialiseerde niercellen controleren de hoeveelheid natrium, kalium en water in de bloedbaan. Het lichaam functioneert in een heel smal bereik van normaal, en het zijn hormonen zoals renine (gemaakt in de nier), angiotensine (uit de long, hersenen en hart), aldosteron (uit de bijnier) en antidiuretisch hormoon (uit de hypofyse) ) die de elektrolytbalans binnen die normale grenzen houden.

Elektrolytconcentraties in balans houden, omvat ook het stimuleren van het dorstmechanisme wanneer het lichaam uitdroogt.

Wat is elektrolyt: natrium (Na)?

Natrium wordt meestal buiten de cel gevonden, in het plasma (het niet-celgedeelte) van de bloedbaan. Het is een belangrijk onderdeel van de waterregulatie in het lichaam, omdat water gaat waar het natrium naartoe gaat. Als er te veel natrium in het lichaam is, misschien als gevolg van een hoge zoutinname in het dieet (zout is natrium plus chloride), wordt het uitgescheiden door de nier en volgt water.

Natrium is een belangrijke elektrolyt die helpt bij elektrische signalen in het lichaam, waardoor spieren kunnen vuren en de hersenen kunnen werken. Het is de helft van de elektrische pomp op celniveau die natrium in het plasma en kalium in de cel houdt.

Voorwaarden voor natriumonbalans

Hypernatremie (hyper = te veel + natr = natrium + emia = in het bloed) wordt meestal geassocieerd met uitdroging en in plaats van te veel natrium, is er te weinig water. Dit waterverlies kan optreden door ziekten met braken of diarree, overmatig zweten door inspanning of koorts, of door drinkvloeistof met te hoge zoutconcentraties.

Hyponatriëmie (hypo = te weinig) wordt veroorzaakt door watervergiftiging (zoveel water drinken dat het natrium in het bloed verdunt en het compensatiemechanisme van de nier overweldigt) of door een syndroom van ongepaste secretie van anti-diuretisch hormoon (SIADH). SIADH kan worden geassocieerd met ziekten zoals longontsteking, hersenziekten, kanker, schildklierproblemen en sommige medicijnen.

Wat zijn natriumonevenwichtssymptomen?

Te veel of te weinig natrium kan ervoor zorgen dat cellen niet goed werken. Lethargie, verwarring, zwakte, zwelling, epileptische aanvallen en coma zijn enkele symptomen die kunnen optreden bij hyper- of hyponatriëmie. De behandeling van deze aandoeningen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, maar het is belangrijk voor de arts om de reden voor het abnormale natriumgehalte te begrijpen en de natriumonbalans relatief langzaam te corrigeren. Snelle correctie kan de abnormale waterstroom in of uit cellen veroorzaken. Dit is vooral belangrijk om schade aan de hersencellen te voorkomen (centrale pontine myolyse).

Wat is elektrolyt: kalium (K)?

Kalium is het meest geconcentreerd in de cellen van het lichaam. De gradiënt, of het verschil in concentratie vanuit de cel vergeleken met het plasma, is essentieel bij het genereren van de elektrische impulsen in het lichaam waarmee spieren en de hersenen kunnen functioneren.

Voorwaarden voor kaliumonbalans

Hyperkaliëmie (hyper = te veel + kal = kalium + emia = in het bloed) is een potentieel levensbedreigende situatie omdat het abnormale elektrische geleiding in het hart en mogelijk levensbedreigende hartritmeproblemen veroorzaakt. Hoge kaliumspiegels worden meestal geassocieerd met nierfalen, waarbij kaliumspiegels zich ophopen en niet in de urine kunnen worden uitgescheiden. Medicijnen kunnen worden gebruikt om de kaliumspiegel te verlagen totdat de nieren het overtollige in de urine kunnen afscheiden. Nooddialyse kan echter nodig zijn om het kalium te verwijderen als de nierfunctie slecht is.

Hypokaliëmie (hypo = te weinig) wordt meestal gezien wanneer het lichaam te veel kalium verliest door oorzaken zoals braken, diarree, zweten en medicijnen zoals diuretica of laxeermiddelen. Het wordt vaak gezien bij diabetische ketoacidose, waarbij kalium overmatig verloren gaat in de urine. Omdat chemicaliën in het lichaam gerelateerd zijn aan hun metabolisme, kunnen lage magnesiumgehaltes worden geassocieerd met hypokaliëmie.

Wat is elektrolyt: Calcium (Ca)?

Calciumspiegels worden geregeld door calcitonine, dat de botgroei bevordert en de calciumspiegels in het bloed verlaagt, en het bijschildklierhormoon, dat het tegenovergestelde doet. Calcium is gebonden aan de eiwitten in de bloedbaan, dus het calciumniveau is gerelateerd aan de voeding van de patiënt en de calciuminname in het dieet. Calciummetabolisme in het lichaam is nauw verbonden met magnesiumspiegels. Vaak moet de magnesiumstatus van het lichaam worden geoptimaliseerd voordat de calciumspiegels kunnen worden behandeld.

Voorwaarden voor calciumonbalans

Hypercalciëmie (hyper = te veel + calc = calcium + emia = in het bloed) wordt geassocieerd met "gekreun, stenen, buik kreunen"; symptomen zijn nierstenen, buikpijn en depressie. Ook kan teveel calcium worden geassocieerd met hartritmestoornissen. Oorzaken van hypercalciëmie omvatten bijschildkliertumoren, andere tumoren waaronder borstkanker, overmatige hoeveelheden vitamine A of D, de ziekte van Paget en nierfalen.

Hypocalciëmie (hypo = te weinig) wordt meestal geassocieerd met eetstoornissen of gebrek aan bijschildklierhormoon. Symptomen zijn zwakte, spierspasmen en hartritmestoornissen.

Wat is elektrolyt: Magnesium (Mg)?

Magnesium is een vaak vergeten elektrolyt dat betrokken is bij verschillende metabole activiteiten in het lichaam, waaronder ontspanning van de gladde spieren rond de bronchiën in de long, skeletspiercontractie en excitatie van neuronen in de hersenen. Magnesium werkt als een cofactor bij veel van de enzymactiviteiten van het lichaam.

Magnesiumspiegels in het lichaam zijn nauw verbonden met natrium-, kalium- en calciummetabolisme; en worden gereguleerd door de nier. Magnesium komt het lichaam binnen via het dieet en de hoeveelheid chemische stof die wordt geabsorbeerd, is afhankelijk van de magnesiumconcentratie in het lichaam. Te weinig magnesium stimuleert de opname vanuit de darm, terwijl teveel de opname vermindert.

Voorwaarden voor magnesiumonbalans

Hypomagnesiëmie, te weinig magnesium in de bloedbaan, kan om vele redenen voorkomen. Sommige hebben te maken met voedingstekorten, het onvermogen van de darm om de chemische stof te absorberen, of vanwege verhoogde excretie. Veel voorkomende oorzaken van laag magnesium zijn alcoholisme en de bijbehorende ondervoeding, chronische diarree en medicijnen zoals diuretica (waterpillen die worden gebruikt om hoge bloeddruk te beheersen). Meer dan de helft van de ziekenhuispatiënten in IC's kan magnesiumgebrek worden.

Symptomen betreffen het hart met ritmeafwijkingen, spieren met zwakte en krampen en het zenuwstelsel, wat mogelijk verwarring, hallucinaties en epileptische aanvallen kan veroorzaken.

Hypermagnesiëmie beschrijft teveel magnesium in de bloedbaan en komt het meest voor bij patiënten met nierfunctiestoornissen waarbij de uitscheiding van magnesium beperkt is. Bij deze patiënten kan teveel magnesiuminname in het dieet of van magnesiumbevattende medicijnen zoals magnesiummelk of Maalox verhoogde magnesiumspiegels veroorzaken. Omdat de absorptie en uitscheiding van magnesium verband houdt met andere elektrolyten, kunnen andere ziekten worden geassocieerd met hoge magnesiumgehaltes, waaronder diabetische ketoacidose, bijnierinsufficiëntie en hyperparathyreoïdie. Hypermagnesiëmie wordt vaak geassocieerd met hypocalciëmie (laag calciumgehalte) en hyperkaliëmie (hoog kalium).

Symptomen kunnen hartritmestoornissen, spierzwakte, misselijkheid en braken en ademhalingsmoeilijkheden zijn.

Wat is elektrolyt: bicarbonaat (HCO3)?

Deze elektrolyt is een belangrijk onderdeel van de vergelijking die de zuurbase-status van het lichaam in balans houdt.

Water + Kooldioxide = Bicarbonaat + Waterstof

De longen regelen de hoeveelheid koolstofdioxide en de nieren reguleren bicarbonaat (HCO3). Deze elektrolyt helpt de zuren op te slaan die zich in het lichaam opbouwen als normale bijproducten van het metabolisme. Wanneer spieren bijvoorbeeld werken, produceren ze melkzuur als bijproduct van de vorming van energie. HCO3 moet beschikbaar zijn om de uit het zuur vrijgekomen waterstof te binden om koolstofdioxide en water te vormen. Wanneer het lichaam niet goed functioneert, kan ook te veel zuur worden geproduceerd (bijvoorbeeld diabetische ketoacidose, tubulaire acidose van de nier) en is HCO3 nodig om te proberen de extra zuurproductie te compenseren.

Het meten van de hoeveelheid bicarbonaat in de bloedbaan kan de arts helpen beslissen hoe ernstig de zuur-base balans van het lichaam is geworden.