Multiple sclerose: behandeling, medicijnen en prognose

Wat is multiple sclerose?

Multiple sclerose (MS) kan worden gezien als een ontstekingsproces waarbij verschillende delen van het centrale zenuwstelsel (CNS) op verschillende tijdstippen betrokken zijn.

Wat veroorzaakt deze ziekte?

De oorzaak van multiple sclerose is niet bekend. Men denkt dat zowel omgevings- als genetische factoren een persoon vatbaar maken voor het ontwikkelen van de ziekte.

Multiple sclerose resulteert in de vernietiging van de myeline die de zenuwen van het CZS omringt. Myeline is een vettige substantie die de zenuwen isoleert en hen in staat stelt informatie van en naar de hersenen te verzenden. Als de myeline is beschadigd, wordt de verzonden informatie niet alleen vertraagd, maar kan deze ook verkeerd worden geïnterpreteerd door de hersenen. De myeline-vernietiging, ook bekend als demyelinisatie, wordt vermoedelijk veroorzaakt door de immuuncellen van het lichaam die het centrale zenuwstelsel binnendringen. De verstoring van de normale barrière voor het binnendringen van deze cellen, de bloed-hersenbarrière genoemd, leidt tot lokale zwelling (bekend als oedeem). Ook beschadigd zijn de zenuwcellichamen (neuronaal verlies genoemd) of hun verlengingen (axonaal verlies genoemd). Een plaque (ontstekingsgebied, demyelinisatie, axonaal verlies, oedeem of littekens) vertegenwoordigt een typische multiple sclerose-laesie of letselgebied.

Wat in eerste instantie de aanval van het immuunsysteem veroorzaakt, is niet bekend. Microglia zijn cellen in het centraal zenuwstelsel die fragmenten van myeline opnemen en deze fragmenten aan de immuuncellen presenteren. Bij gezonde personen wordt niet gedacht dat deze presentatie van myeline-fragmenten de immuuncellen ertoe aanzet het centraal zenuwstelsel aan te vallen. Bij mensen met multiple sclerose kan deze presentatie van myeline-fragmenten een overdreven reactie van immuuncellen veroorzaken die leidt tot de vorming van plaques rond de bloedvaten in het CZS.

Wat zijn de tekenen en symptomen?

Misschien is het meest voorkomende symptoom van MS sensorische stoornis, die zich manifesteert als tintelingen of gevoelloosheid in het lichaam.

Visuele stoornissen behoren ook tot de meest voorkomende symptomen en:

• Wazig zien
• Kleurperceptie verandering

Verlies van het gezichtsvermogen kan optreden vanwege de ontwikkeling van optische neuritis (ontsteking van de oogzenuw). In een typisch geval van optische neuritis, ervaart de persoon met multiple sclerose oculaire pijn met oogbeweging.

Andere veel voorkomende symptomen zijn onder meer:

• Balansverlies en fijne motoriek
• Gezichtspijn of zwakte
• Vertigo (een draaiend gevoel)
• Ledematenzwakte of verlamming
• Verminderde controle van de blaas- of darmfunctie
• Vermoeidheid
• Depressie
• Geheugenverlies

Personen met gevorderde ziekte verliezen het vermogen om te lopen en kunnen bedlegerig worden, en hebben bij de meeste activiteiten assistentie nodig.

Is er een remedie voor MS?

Nee, momenteel is er geen vaccin of behandelingskuur voor multiple sclerose.

Welke medicijnen behandelen de symptomen?

Verschillende medicijnen zijn nu beschikbaar om het aantal aanvallen (periodes van terugval) van multiple sclerose te verminderen of de progressie van lichamelijke handicap te vertragen. Uw arts of zorgverlener kan medicijnen en andere therapieën voorschrijven om algemene symptomen van de ziekte te behandelen, zoals depressie, spierspasmen, vermoeidheid, blaasproblemen, tremoren (beven), slechte coördinatie en seksuele disfunctie.

Interferonen en glatirameeracetaat (Capaxone)

Interferon beta-1a (Avonex, Rebif), interferon beta-1b (Betaseron) en glatirameracetaat (Copaxone) zijn voorbeelden van immuunmodificerende geneesmiddelen die worden gebruikt voor MS.

Over het algemeen verminderen deze medicijnen de frequentie van aanvallen bij patiënten met milde tot matige relapsing remitting MS (RRMS) met 18% tot 33%. De snelheid van nieuwe laesies die verschijnen op MRI (magnetic resonance imaging) wordt ook verlaagd met ongeveer een derde. Bij de interferon-geneesmiddelen is de effectiviteit direct gerelateerd aan de dosis (hogere doses IFN zijn, indien getolereerd, over het algemeen effectiever). Of de vertraging in het begin van nieuwe aanvallen door deze geneesmiddelen uiteindelijk een langetermijneffect heeft op de handicap geassocieerd met multiple sclerose is controversieel. Klinische onderzoeken suggereren echter dat patiënten die vroege behandeling krijgen een gunstig effect hebben op terugvallen en invaliditeit die mogelijk niet wordt geëvenaard door patiënten bij wie de behandeling is vertraagd. Het onderzoek hiernaar gaat door.

Het vermogen om te reageren op interferon beta-1a en beta-1b op lange termijn kan bij sommige patiënten beperkt zijn door de ontwikkeling van persistente, neutraliserende antilichamen met een hoge titer. Patiënten die met glatiramer worden behandeld, ontwikkelen uiteindelijk ook antilichamen, maar deze antilichamen lijken de activiteit van glatiramer niet te beperken.

corticosteroïden

Methylprednisolon (Solu-Medrol) is het corticosteroïd dat het meest frequent intraveneus wordt gebruikt om het herstel van MS-aanvallen te versnellen. Het is het meest nuttig als het kort (binnen een paar dagen) na het begin van de aanval wordt toegediend.

• Hoe corticosteroïden werken: Corticosteroïden beïnvloeden immunologische acties, zoals ontsteking (zwelling) en immuunresponsen geassocieerd met een acute (plotselinge) aanval van multiple sclerose. Corticosteroïden worden gebruikt voor korte periodes om de duur en ernst van symptomen die gepaard gaan met een plotselinge aanval te verminderen.
• Wie moet deze medicijnen niet gebruiken:
  • Personen allergisch voor corticosteroïden
  • Personen met actieve maagzweer
  • Personen met systemische schimmelinfecties
• Voorzichtigheid is geboden bij het gebruik van deze medicijnen:
  • Mensen met diabetes, epileptische aanvallen, hypertensie, congestief hartfalen, osteoporose, tuberculose of virale infecties of verminderde leverfunctie
  • Mensen die andere medicijnen gebruiken (deze mensen moeten hun arts raadplegen omdat sommige medicijnwaarden verhoogd kunnen zijn wanneer ze samen met corticosteroïden worden gebruikt.)
• Gebruik: Solu-Medrol wordt gedurende 3-5 dagen intraveneus (IV) toegediend om een ​​plotselinge multiple sclerose-aanval te behandelen. Steroïden hebben geen invloed op de mate van klinisch herstel, maar eerder op het verkorten van de timing tot herstel.
• Geneesmiddel- of voedselinteracties: veel geneesmiddelinteracties zijn mogelijk. Neem contact op met een arts of apotheker voordat u een nieuw recept of zonder recept verkrijgbare medicijnen neemt. Aspirine; niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen, zoals ibuprofen (Advil) of naproxen (Aleve); of andere medicijnen die verband houden met maagzweren, kunnen het risico op maagzweren vergroten. Corticosteroïden kunnen de kaliumspiegel verlagen; daarom is voorzichtigheid geboden bij het nemen van andere medicijnen die de kaliumspiegel verlagen, zoals diuretica, bijvoorbeeld furosemide (Lasix).
• Bijwerkingen: Idealiter worden corticosteroïden voor korte periodes gebruikt om plotselinge flares bij multiple sclerose symptomen te beheersen. Kortstondig gebruik kan vochtretentie, kaliumverlies, maagklachten, gewichtstoename en veranderingen in emotie veroorzaken. Langdurig gebruik wordt geassocieerd met ernstige bijwerkingen zoals osteoporose (calcium- en vitamine D-suppletie wordt geadviseerd), bijnierinsufficiëntie, psychose, immunosuppressie, maagzweer, hypertensie, slapeloosheid, onregelmatige menstruatie, acne, huidatrofie, verhoogde bloedsuiker, abnormale uiterlijk van het gezicht (Cushingoïde gezicht), verhoogd risico op infectie en staar.
  • Inductie van problemen met de bloedsuikerspiegel en verergering van diabetescontrole: Veranderingen in het dieet of het initiëren van orale antidiabetica of insuline kunnen nodig zijn. Voor personen die al diabetes hebben, kunnen dosisaanpassingen nodig zijn voor de insuline of de antidiabetica.
  • Gewichtstoename: dit is een veel voorkomend probleem bij hoge doses corticosteroïden vanwege vochtretentie en endocriene veranderingen. Zoutbeperking wordt geadviseerd en met toestemming van een arts kan kaliumsuppletie nodig zijn. Een arts kan een diureticum (waterpil) voorschrijven om het plassen te verhogen om een ​​deel van het overtollige vocht te verwijderen.

immunosuppressiva

Mitoxantrone (Novantrone) is een door de FDA goedgekeurd immunosuppressivum dat wordt gebruikt voor de behandeling van multiple sclerose. Andere immunosuppressiva, zoals cyclofosfamide (Cytoxan), azathioprine (Imuran) of methotrexaat (Rheumatrex, Trexall), worden voornamelijk in gespecialiseerde centra voorgeschreven; maar hun werkzaamheid bij multiple sclerose blijft controversieel en ze zijn niet door de FDA goedgekeurd voor dit gebruik. Deze medicijnen mogen de immuunmodulerende medicijnen niet vervangen als eerstelijnsmiddelen bij nieuw gediagnosticeerde relapsing remitting multiple sclerose (RRMS). Sommige artsen vinden een rol voor Cytoxan, Imuran en methotrexaat als laatste redmiddel voor patiënten die niet hebben gereageerd op de door de FDA goedgekeurde medicijnen of die een fulminant (kwaadaardig) verloop van multiple sclerose hebben dat levensbedreigend kan zijn.

Hoe immunosuppressiva werken: deze groep omvat een breed scala aan middelen die op veel verschillende manieren werken, maar ze interfereren allemaal in de immuunsysteemprocessen die ontstekingen veroorzaken.

• Wie moet deze medicijnen niet gebruiken:
  • Personen die allergisch zijn voor een van deze medicijnen
  • Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven
  • Personen met reeds bestaande beenmergsuppressie
  • Personen met ziekten die een laag aantal bloedcellen veroorzaken
• Wijze van toepassing: Afhankelijk van het voorgeschreven medicijn, kunnen immunosuppressiva oraal of intraveneus worden toegediend.
• Geneesmiddel- of voedselinteracties: het gebruik van immunosuppressiva verhoogt het risico op infectie, verhoogt de toxiciteit voor beenmerg of bloedcellen en kan leiden tot kanker. Veel interacties tussen geneesmiddelen zijn mogelijk. Neem contact op met een arts of apotheker voordat u begint met een nieuw recept of zonder recept verkrijgbaar medicijn.
• Bijwerkingen: Immunosuppressiva zijn niet veilig tijdens de zwangerschap, kunnen beenmerg of bloedceltoxiciteit veroorzaken of kunnen leiden tot kanker. Patiënten met een verminderde nier- of leverfunctie hebben mogelijk lagere doses nodig en moeten nauwlettend worden gevolgd. Methotrexaat kan toxiciteit van de lever of longen (fibrose of pneumonitis) en zelfs schade aan het zenuwstelsel (leuko-encefalopathie of myelopathie) veroorzaken. Mitoxantron kan hartproblemen veroorzaken en vereist monitoring met echocardiogrammen (echografie van het hart) voor en tijdens de therapie. Cyclofosfamide kan bloedingen in de blaas en zelfs blaaskanker veroorzaken. Volg de aanbevelingen van de arts over vochtinname tijdens het gebruik van deze medicijnen.
• Indicaties voor immunosuppressiva bij multiple sclerose

Mitoxantrone (Novantrone): geïndiceerd voor het verminderen van neurologische invaliditeit en / of de frequentie van klinische recidieven bij patiënten met secundaire (chronische) progressieve, progressieve relapsing of verergering van relapsing-remitting multiple sclerose (dwz patiënten bij wie de neurologische status significant abnormaal is tussen recidieven) . Novantrone is niet geïndiceerd bij de behandeling van patiënten met primaire progressieve multiple sclerose.

Andere therapieën beschikbaar voor MS-symptomen

Fingolimod (Gilenya): Fingolimod (Gilenya) is een dagelijks oraal medicijn voor de behandeling van MS dat in september 2010 door de Amerikaanse FDA is goedgekeurd als het eerste orale medicijn voor de behandeling van MS. Hoewel het exacte werkingsmechanisme van fingolimod onduidelijk is, lijkt het te werken door het aantal lymfocyten (een type witte bloedcel dat belangrijk is voor immuniteit en het ontstekingsproces) in het bloed te verminderen. Fingolimod wordt dagelijks in capsulevorm ingenomen. Het is geen remedie voor MS, maar het is aangetoond dat het het aantal MS-uitbarstingen vermindert en de ontwikkeling van fysieke handicaps veroorzaakt door MS vertraagt. Zoals vele injecteerbare therapieën voor MS, is de veiligheid op lange termijn van fingolimod onbekend. De meest voorkomende bijwerkingen van fingolimod zijn hoofdpijn, griep, diarree, rugpijn, verhogingen van leverenzymen in het bloed en hoesten. Andere bijwerkingen zijn ook mogelijk, waaronder oogproblemen, dus degenen die dit medicijn gebruiken, moeten regelmatig oogheelkundige evaluaties ondergaan.

Plasmaferese (plasma-uitwisseling): deze therapie wordt soms geprobeerd voor de behandeling van ernstige aanvallen van de ziekte die niet reageren op corticosteroïden. Deze therapie is duur, niet door de FDA goedgekeurd voor multiple sclerose en de werkzaamheid ervan is controversieel.

IV immuun globuline (IVIG): Hoewel niet FDA goedgekeurd voor multiple sclerose, hebben sommige onderzoeken gesuggereerd dat IVIG de snelheid van een tweede aanval kan verminderen wanneer IVIG gedurende 6 weken na een eerste aanval werd toegediend. Andere onderzoekers vonden geen voordeel bij toediening aan patiënten die de aandoening minstens 3 jaar hadden. Weer anderen hebben IVIG bestudeerd wanneer ze op een regelmatig maandelijks schema werden gegeven en vonden een klein maar aanzienlijk voordeel van het verbeteren van klinische handicaps en minder terugvallen.

Nieuwe onderzoeksgeneesmiddelen

Onderzoek naar aanvullende behandelingsopties blijft vorderen. Meerdere benaderingen worden onderzocht op basis van de toenemende kennis over immuunsysteemafwijkingen en CZS-laesievorming bij multiple sclerose. Deze omvatten benaderingen om activering van het immuunsysteem, verstoring van de bloedhersenbarrière, neuronaal verlies en myelineverlies tegen te gaan of te verminderen, naast andere onderzoeksinspanningen.